U XƠ TỬ CUNG LÀ GÌ? NGUYÊN NHÂN, TRIỆU CHỨNG VÀ CÁCH ĐIỀU TRỊ

U xơ tử cung là một bệnh lý phụ khoa phổ biến, thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Mặc dù phần lớn u xơ là lành tính nhưng chúng có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng như thiếu máu, vô sinh hoặc trong một số trường hợp hiếm u xơ có thể phát triển thành ung thư.

Hiện nay, u xơ tử cung nguyên nhân gây ra là gì vẫn chưa được xác định rõ ràng, nhưng nhiều yếu tố được xem là nguy cơ đối với bệnh này. Hiểu biết về u xơ tử cung sẽ giúp phụ nữ phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe của bản thân. Bài viết dưới đây sẽ cho bạn biết u xơ tử cung là gì và triệu chứng giúp nhận biết và điều trị hiệu quả.

1. U xơ tử cung là gì

U xơ tử cung là loại khối u lành tính phát triển ở trong và xung quanh tử cung phụ nữ. Những khối u này hình thành từ các tế bào cơ trơn nên còn được gọi là u cơ trơn.

U xơ có thể phát triển đơn lẻ hoặc có nhiều khối u mọc ở nhiều vị trí khác nhau trong tử cung. Kích thước của u xơ có thể dao động từ rất nhỏ (vài mm) đến rất lớn (hàng chục cm). Trong đa số trường hợp, u xơ lành tính và không gây nguy hiểm tính mạng nhưng có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và khả năng sinh sản của phụ nữ.

U xơ xảy ra ở những vị trí khác nhau sẽ gây ảnh hưởng cũng như có phác đồ điều trị khác nhau, cụ thể:

• U xơ dưới thanh mạc: U xơ thường gặp nhất là các khối u hình thành bên ngoài tử cung. Chúng tạo khối rõ ràng, có thể có cuống gây xoắn và hoại tử u.
• U xơ trong tử cung: Nhiều khối u hình thành trong cơ tử cung và làm cho tử cung to lên.
• U xơ dưới niêm mạc: Là những khối u phát triển từ cơ tử cung nhưng hướng về bên trong lòng tử cung, khiến lớp niêm mạc dày lên. Loại u xơ này ít gặp nhất nhưng chúng có thể phát triển to về kích thước và chiếm hết toàn bộ tử cung. Một số trường hợp khối u có cuống thò ra ngoài dẫn đến nhiễm trùng u.
• Trong một số trường hợp, u xơ có thể xuất hiện trong dây chằng rộng (trong dây chằng), cổ tử cung hoặc ở ống dẫn trứng (hiếm gặp hơn).

U xơ tử cung là các khối u phát triển ầm thầm bên trong và xung quanh tử cung của phụ nữ

2. Triệu chứng của u xơ tử cung

U xơ kích thước nhỏ thường không gây triệu chứng rõ rệt nên dễ nhầm lẫn với các bệnh phụ khoa có triệu chứng tương tự.

Triệu chứng u xơ tử cung thường dễ gây nhầm lẫn với các bệnh phụ khoa khác hoặc thường không có triệu chứng rõ rệt khi kích thước khối u nhỏ. Nhiều chị em thường vô tình phát hiện bệnh khi khám phụ khoa hoặc siêu âm vì một số lý do như khám thai, chậm có thai, vô sinh.

Đối với u xơ kích thước lớn, dấu hiệu thường gặp bao gồm:

• Kinh nguyệt bất thường: Kinh nguyệt kéo dài, rong kinh, ra máu giữa các kỳ kinh.
• Đau vùng hạ vị hoặc vùng chậu: Khối u kích thước lớn chèn ép hoặc gây áp lực lên các cơ quan dẫn đến các triệu chứng đau tức vùng chậu, đau bụng dưới, đau lưng.
• Thiếu máu: Rối loạn kinh nguyệt khiến người bệnh mất máu nhiều, tình trạng này kéo dài dẫn đến thiếu máu nặng.
• Ra khí hư: Một số vị trí xảy ra u xơ có thể gây viêm âm đạo, viêm ống dẫn trứng hoặc viêm niêm mạc tử cung khiến chị em ra nhiều khí hư hơn.
• Tiểu tiện thường xuyên: Do khối u chèn ép vào bàng quang.
• Táo bón: Do khối u chèn ép vào ruột.
• Khó thụ thai: Trong một số trường hợp, u xơ tử cung có thể gây khó khăn trong việc thụ thai.
• Đau và chảy máu khi giao hợp.

Đau bụng, rối loạn kinh nguyệt, rong kinh là những triệu chứng u xơ tử cung điển hình

Các khối u xơ thường tự co lại và giảm dần các triệu chứng khi chị em bước vào giai đoạn mãn kinh với sự suy giảm lượng hormone trong cơ thể.

3. Nguyên nhân u xơ tử cung là gì

Đến nay, u xơ tử cung nguyên nhân chính xác gây ra vẫn chưa được xác định. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng các yếu tố sau đây có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh:

• Hormone: Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, hai hormone estrogen và progesterone đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của u xơ tử cung. Kích thước u xơ có xu hướng nhỏ lại hoặc ngưng phát triển khi phụ nữ bước vào giai đoạn mãn kinh.
• Di truyền: Người có tiền sử gia đình mắc u xơ tử cung có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
• Chủng tộc: Phụ nữ da đen có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với phụ nữ da trắng.
• Cân nặng: Béo phì có thể làm tăng nguy cơ và mức độ nghiêm trọng của u xơ tử cung.

4. Đối tượng nào có nguy cơ u xơ tử cung

Mặc dù bất kỳ phụ nữ nào cũng có thể mắc u xơ tử cung nhưng một số đối tượng có nguy cơ cao hơn, bao gồm:

• Phụ nữ trưởng thành, đặc biệt là trong độ tuổi từ 30 - 40 tuổi.
• Người có tiền sử gia đình mắc u xơ tử cung. Tỷ lệ bị u xơ tử cung ở phụ nữ có mẹ mắc bệnh này cao gấp 3 lần.
• Một số nghiên cứu chỉ ra rằng, phụ nữ thuộc chủng tộc da đen có nguy cơ bị nhân xơ tử cung cao hơn so với số còn lại.
• Phụ nữ thừa cân, béo phì có nguy cơ cao bị u xơ tử cung cao hơn mức trung bình từ 2 - 3 lần.

Phụ nữ béo phì có nguy cơ mắc u xơ tử cung cao gấp 2 - 3 lần so với mức trung bình

5. Chẩn đoán u xơ tử cung như thế nào

Phần lớn người bệnh phát hiện u xơ tử cung khi thăm khám sức khỏe hoặc khám phụ khoa. Thông thường, bác sĩ sẽ kiểm tra vùng chậu bằng hai tay, nếu phát hiện tử cung to, không đều và di động sẽ chỉ định bệnh nhân thực hiện một số phương pháp chẩn đoán cận lâm sàng như:

• Siêu âm: Siêu âm tử cung có thể xác định được hầu hết các khối u, đây cũng là phương pháp chẩn đoán được sử dụng nhiều nhất. Đôi lúc, bác sĩ cũng có thể chỉ định thêm siêu âm phần phụ qua ổ bụng hoặc qua đường âm đạo.
• MRI: Phương pháp này nhằm kiểm tra và đánh giá chi tiết đặc điểm của khối u nhờ cung cấp hình ảnh chính xác về kích thước, số lượng và vị trí của khối u xơ. Qua đó, bác sĩ có thể loại trừ khả năng lạc tuyến cơ tử cung cũng như phân biệt u xơ với các bệnh lý ác tính khác xảy ra ở tử cung.
• Nội soi tử cung: Kiểm tra bên trong tử cung để phát hiện u xơ dưới niêm mạc.
• Xét nghiệm máu: Để kiểm tra tình trạng thiếu máu hoặc các rối loạn liên quan.

Siêu âm là phương pháp chẩn đoán u xơ tử cung được sử dụng nhiều nhất

6. U xơ tử cung và cách điều trị

Trong chữa trị u xơ tử cung, yếu tố quan trọng nhất đó là người bệnh cần chủ động theo dõi chặt chẽ sự phát triển của khối u theo thời gian. Qua thăm khám phụ khoa và siêu âm định kỳ, tùy thuộc vào các yếu tố như tuổi tác người bệnh, kích thước, số lượng, vị trí khối u cũng như triệu chứng mà chúng gây ra, bác sĩ sẽ xây dựng kế hoạch cũng như chỉ định phương pháp điều trị phù hợp.

6.1. Theo dõi định kỳ

Đối với các khối u kích thước nhỏ và bệnh nhân không gặp bất kỳ triệu chứng gì thì chỉ cần theo dõi và khám định kỳ theo chỉ định của bác sĩ. Trường hợp bệnh nhân ở độ tuổi tiền mãn kinh hoặc ở giai đoạn mãn kinh cũng không cần điều trị vì u xơ thường tự co lại và không gây ra triệu chứng.

6.2. Điều trị nội khoa

Nếu u xơ tử cung gây ra triệu chứng, tùy vào mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh, bác sĩ có thể chỉ định điều trị bằng thuốc hoặc phẫu thuật. Điều trị bằng thuốc hướng đến mục tiêu làm nhỏ kích thước khối u và giảm các triệu chứng như rối loạn kinh nguyệt hay rong kinh. Một số loại thuốc điều trị u xơ tử cung được sử dụng phổ biến bao gồm:

• Chất chủ vận GnRH: Có tác dụng hạn chế sản xuất hormone estrogen và progesterone giúp làm giảm kích thước khối u xơ.
• Thuốc chống viêm không steroid: Giúp giảm cơn đau do u cơ trơn tử cung gây ra nhưng không có tác dụng giảm chảy máu.
• Thuốc tránh thai: Sử dụng thuốc tránh thai đường uống giúp điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt đồng thời có thể giảm đau và giảm chảy máu trong kỳ kinh nguyệt.

6.3. Phẫu thuật

Phẫu thuật điều trị u xơ tử cung được chỉ định đối với phụ nữ gặp triệu chứng như dưới đây:

• U xơ tử cung gây rong kinh, rong huyết nhưng điều trị nội khoa không cải thiện.
• U xơ tử cung xuất hiện cùng lúc với các bệnh lý khác như u nang buồng trứng, sa sinh dục, loạn sản cổ tử cung…
• Kích thước khối u to, chèn ép các vùng và cơ quan xung quanh.
• U xơ gây biến dạng tử cung.
• U xơ tử cung dưới niêm mạc gây chảy máu và nhiễm khuẩn.

Phẫu thuật điều trị u xơ tử bao gồm phẫu thuật bóc u xơ và phẫu thuật cắt tử cung. Phẫu thuật bóc u xơ cho phép bảo tồn tử cung đồng thời khôi phục khả năng sinh sản đối với phụ nữ vô sinh do u xơ đơn độc. Tuy nhiên, vì vẫn còn cơ tử cung nên u cơ trơn vẫn có nguy cơ tái phát. 

Phẫu thuật cắt tử cung được xem là phương pháp điều trị triệt để khối u nhưng sẽ làm giảm cơ hội có thai ở phụ nữ. Cắt tử cung bán phần hay cắt hoàn toàn phụ thuộc vào các yếu tố tuổi tác, tình trạng khối u, triệu chứng và mong muốn có thai của người bệnh. Loại bỏ tử cung hoàn toàn đồng nghĩa với việc bệnh nhân không thể mang thai cũng như chất lượng cuộc sống bị ảnh hưởng ít nhiều.

>>Xem thêm: LOẠI BỎ KHỐI U XƠ TỬ CUNG 20CM - CHẤM DỨT TÌNH RONG KINH, THIẾU MÁU NẶNG CHO NỮ BỆNH NHÂN 43 TUỔI

6.4. Điều trị can thiệp ít xâm lấn

Bên cạnh điều trị nội khoa bằng thuốc và phẫu thuật, với sự phát triển của y học hiện nay, bệnh nhân u xơ tử cung có thể lựa chọn các phương pháp điều trị can thiệp ít xâm lấn như:

• Đốt sóng cao tần RFA: Sử dụng sóng cao tần để làm co nhỏ khối u.
• Nút mạch: Một ống thông được đưa từ động mạch đùi và tiến vào động mạch tử cung, sau đó dẫn các hạt thuyên tắc vào nhằm ngăn chặn nguồn cung cấp máu cho u xơ.

7. Các biện pháp phòng ngừa u xơ tử cung

Hiện tại, chưa có biện pháp nào có thể phòng ngừa hoàn toàn u xơ tử cung nhưng bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh bằng một số thay đổi đơn giản trong lối sống và sinh hoạt hàng ngày:

• Ăn uống lành mạnh: Hạn chế tiêu thụ thức ăn nhanh, đồ ngọt và các thực phẩm chế biến sẵn. Đồng thời ăn nhiều rau xanh và trái cây, đặc biệt là bông cải xanh, súp lơ, củ cải giúp giảm tỷ lệ mắc u xơ tử cung.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Béo phì là một trong những yếu tố nguy cơ của u xơ tử cung.
• Tập thể dục đều đặn: Tập thể dục giúp giảm cân và cải thiện sức khỏe tổng thể.
• Khám phụ khoa định kỳ: Giúp phát hiện sớm bệnh và điều trị kịp thời.

Thay đổi lối sống và chế độ ăn lành mạnh cùng với thăm khám định kỳ là cách tốt nhất để phòng ngừa u xơ tử cung

8. Một số câu hỏi thường gặp về u xơ tử cung

8.1. U xơ tử cung có ảnh hưởng đến khả năng mang thai không?

U xơ tử cung có thể ảnh hưởng đến khả năng thụ thai và mang thai của phụ nữ. Tuy nhiên, không phải tất cả phụ nữ mắc u xơ tử cung đều bị vô sinh. Khả năng mang thai phụ thuộc vào vị trí và kích thước của khối u.

8.2. Ăn gì để giảm kích thước u xơ tử cung?

Chế độ ăn uống không thể làm giảm kích thước u xơ tử cung. Tuy nhiên, một chế độ ăn uống lành mạnh, giàu chất xơ và vitamin có thể giúp cải thiện sức khỏe tổng thể và giảm các triệu chứng của bệnh.

8.3. U xơ tử cung sống được bao lâu?

U xơ tử cung là khối u lành tính và thường không gây nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên, nếu không được điều trị, u xơ tử cung có thể gây ra nhiều biến chứng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Qua bài viết, Tâm Trí Sài Gòn hy vọng giúp bạn đọc hiểu rõ u xơ tử cung là gì cũng như triệu chứng nhận biết và cách điều trị hiệu quả. Mặc dù không phải tất cả trường hợp u xơ tử cung đều gây triệu chứng nghiêm trọng đến sức khỏe nhưng nếu không theo dõi thường xuyên, chúng có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như thiếu máu, vô sinh hoặc thậm chí là tăng nguy cơ mắc các bệnh lý ác tính. Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nào nghi ngờ mắc bệnh, hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.