Thứ tư, 09/11/2022, 13:38 GMT+7
Theo Tổ chức Đột quỵ thế giới, cứ 4 người thì có một người có nguy cơ bị đột quỵ não, và cứ mỗi 2 giây lại có một người bị đột quỵ não.
Đột quỵ não cấp còn gọi là tai biến mạch máu não là một thuật ngữ mà các bác sĩ thường hay sử dụng để chỉ một phần của não bộ của bệnh nhân bị phá hủy do dòng máu đến nuôi não có vấn đề bất thường
Vừa qua tại Bệnh viện đa khoa Tâm Trí Sài Gòn, BS. Trương Văn Minh – khoa Nội đã có một buổi thảo luận cùng các chuyên gia y tế về bệnh đột quỵ não với chủ đề “ Đột quỵ não chỉ định và chống chỉ định ”
Mục tiêu
Có 3 dạng đột quỵ :
4 giai đoạn của đột quỵ não
Điều trị bệnh nhân đột quỵ cấp có thể chia thành 4 giai đoạn với các chiến lược điều trị khác nhau
Các bước trong giai đoạn tối cấp
1.Chuẩn đoán
1.1 Dựa vào lâm sàng
Face (mặt)
Arm (tay)
Speak (lời nói)
Time (thời gian)
SCORE (THANG ĐIỂM) |
STROKE SEVERITY (MỨC ĐỘ ĐỘT QUỴ) |
0 |
Không có triệu chứng đột quỵ |
1-4 |
Đột quỵ nhẹ |
5-15 |
Đột quỵ vừa |
16-20 |
Đột quỵ nặng |
1.2 Hình ảnh học
Thường kín đáo và có thẻ không nhận thấy trên CT-Scan
1h thậm chí 6h hầu như hiếm gặp chỉ xảy ra các dấu hiệu sớm 40 %
White matter: 20 HU
Gray matter: 35-40 HU
Chất trắng bao gồm các sợi trục, có nhiệm vụ truyền tín hiệu đến các vùng khác của não và tủy sống.
Chất xám chủ yếu có chức năng tiếp nhận thông tin và điều chỉnh thông tin gửi đi
(Kiểm soát chuyển động, trí nhớ và cảm xúc).
Loại trừ khối u và áp xe
Các khối u giảm tỷ trọng không đồng nhất
Diện phù não lớn
Phù liên quan dấu ấn ngón tay trái
Tổn thương đột quỵ giảm tỷ trọng thường là đều, có hình chữ V theo phân bố mạch máu , đáy chữ V hướng về nhân xám
Trên các lớp vi tính chúng ta biết được vùng tổn thương và thời điểm tổn thương
2. Loại trừ xuất huyết não
Chảy máu nội sọ
Độ hâp thụ tia X được do trên CT scan bằng đơn vị Housfield ( HU )
3.Đánh giá mức độ nặng của đột quỵ não
b/ Thang điểm ASPECT (Alberta Stroke Program Early CT-Scan score)
- Giải phẩu của MCA
Điểm ASPECTS
XÁC ĐỊNH ĐIỂM ASPECTS
Có 10 vùng tương ứng 10 điểm
Gồm 2 lát cắt:
1/ Ngang hạch nền:
- Có 7 vùng ASPECTS
C – HEAD OF CAUDATE NUCLEUS
I – INSULA
IC – INTERNAL CAPSULE
L – LENTIFORM NUCLEUS
(PUTAMEN + GLOBUS PALLIDUS
M1, M2, M3 (CEREBRAL CORTEX)
2/ Trên hạch nền:
- Có 3 vùng của vỏ não
The Alberta Stroke Program Early Computed Tomographic Score (ASPECTS)
Điểm số hình ảnh học được tính toán bằng chương trình đột quỵ Alberta (ASPECTS)
ASPECTS và tiêu huyết khối
>7 Điểm: Có lợi khi điều trị rt-PA
<5 Điểm: Không cải thiện và chảy máu nếu điều trị rt-PA
4/ Các chống chỉ định điều trị rt-PA
Chống chỉ định
● Bằng chứng về xuất huyết nội sọ (ICH) trên CT-scan
● Các triệu chứng gợi ý xuất huyết, ngay cả khi CT-scan bình thường
● Sử dụng heparin trong vòng 48 giờ trước đó và thời gian thromboplastin vượt quá giới hạn trên của mức bình thường đối với phòng thí nghiệm
● Bất kỳ tiền sử nào về đột quỵ trước đó và đồng thời mắc bệnh tiểu đường
● Trước đột quỵ trong vòng 3 tháng qua
● Số lượng tiểu cầu dưới 100.000 / mm3
● INR> 1,7 hoặc PT> 15 giây
● Huyết áp tâm thu> 185 hoặc huyết áp tâm trương> 110 mmHg hoặc xử trí tích cực cần thiết để giảm huyết áp đến các giới hạn này
● Bệnh nhi <18 tuổi và người lớn> 80 tuổi
Mở rộng cho liệu pháp làm tan huyết khối trong đột quỵ cấp tính
4,5h - 9h không sử dụng hình ảnh nâng cao
Khuyến nghị
Đối với bệnh nhân bị đột quỵ do thiếu máu cục bộ cấp tính trong thời gian 4.5-9h ( thời gian khởi phát đã biết) và không có hình ảnh não ngoài CT đơn thuần, chúng tôi khuyến cáo không làm tan huyết khối tĩnh mạch
4,5h - 9h với việc sử dụng hình ảnh nâng cao
Việc kéo dài thời gian thử nghiệm huyết khối trong Thử nghiệm thiếu hụt thần kinh khẩn cấp (kéo dài) so sánh alteplase với giả dược ở 225 bệnh nhân trước khi ngồi trong khoảng từ 4,5 đến 9h sau khi đột quỵ hoặc sau khi thức dậy bằng đột quỵ, sử dụng CT hoặc MRI lõi/tưới máu không phù hợp để chọn bệnh nhân. Tiêu chí bao gồm là khối lượng lõi infaret ≤ 70ml Thể tích tổn thương tưới máu tuyệt đối> 10ml và tỷ lệ không khớp giữa tưới máu và lõi> 1,2 của 225 bệnh nhân bao gồm.
A. Liệu pháp tan huyết khối với đột quỵ thời gian và không xác định
● Wake up trial ( dùng kỹ thuật MRI để phát hiện bệnh nhân với tổn thương mô não ít hơn, đột quỵ mới xảy ra trong vòng 4.5 giờ)
B. Liệu pháp làm tan huyết khối ước tính thời gian đột quỵ do thiếu máu cục bộ khởi phát hơn 4,5 giờ / CT tưới máu - MRI
Mở rộng khoảng thời gian điều trị đột quỵ do thiếu máu cục bộ cấp tính bằng chất kích hoạt plasminogen mô tĩnh mạch và phẫu thuật cắt huyết khối cơ học
1 / Liệu pháp làm tan huyết khối
- Tiêu chuẩn vàng điều trị đột quỵ do thiếu máu cục bộ cấp tính
Liều điều trị khuyến cáo của Activase là 0,9 mg / kg (không vượt quá 90 mg tổng liều điều trị) truyền trong 60 phút
1. 10% tổng liều điều trị nên được dùng dưới dạng tiêm tĩnh mạch trong hơn 1 phút
2. Liều điều trị còn lại nên được truyền tĩnh mạch trong 60 phút
2 / Phẫu thuật cắt bỏ huyết khối nội mạch